ՔԱՂԱՔԱԿԱՆ, ԸՆՏՐԱԿԱՆ ՏԵԽՆՈԼՈԳԻԱՆԵՐ

Հաղթանակ ընտրություններում ցանկացած գնով 

Հարկավոր է սիրաշահել ընտրողներին.

• Վերանորոգել փոստային արկղերը, փոխել մուտքերի լույսերը,

• Անվճար ատամնաբույժ-թեկնածուն բուժում է ատամները,

• Ավտոբուսներով ընտրողներին հասցնում են ընտրատարածք,

• Շենքերի մուտքերին մետաղյա դռնե են դնում:

Սա ենթադրում էմարդկանց պահանջների բավարարում և դրական էմոցիաներ:

Երբ նշում են իրենց բարեգործության մասին թղթերով. Հակառակորդները տարածոււմ են մեծ տպաքանակով և ամեն օր փոստային արկղերով սփռում են: Դա «զզվեցնում է» ընտրողներին:

Թեկանծուն սանտեխնիկին համոզում է փակել ջուրը և գնում է ընտրողների հետ ծանոթանալու, բողոքները լսելու: Բողոքում են նաև ջրի բացակայությունից, նա խոստանում է լուծել այն և անում է: Այստեղ ազդեցության թիրախն է ֆիզիոլոգիական պահանջմունքի բավարարումը: Թակարդը խոստման կատարումը:

Հակառակորդի կարգախոսի ձևախեղում

- Օրինակ` թերթում հարց է տրվում, թե իբր թեկնածուի «Փորձված է ժամանակով, փորձված է գործով» կարգախոսը վերցված է պահպանակների գովազդից: Իսկ ընտրողները ցանկանում են ունենալ բարեկիրթ թեկնածու:

- Իրավիճակի ստեղծում, թե իբր հարձակվել են թեկնածուի կամ նրա օգնականի վրա: Եթե ժողովուրդը հավատա, կարելի է վերագրել հակառակորդին: Բայց այս իրավիճակում հակառակորդը կարող է նախապես լուր տարածել, թե հարձակումը իրականացվել է հենց չկատարած «զոհի» կողմից:

Լուրեր, հեռուստատեսային տեղեկություններ հակառակորդի մասին

- Վաճառվում է թեկնածուի էրոտիկ տեսաերիզներ

- Կամ հրամանը (թեկնածու քաղաքագլխի) ավելի փոքր բնակարան տեղափոխելու կոմունալ վարձերը չվճարած բնակիչներին:

- Ամենածեր թեկնածուին տեսել են թանկարժեք գեղեցկության սրահում` կնճիռները ձգելիս:

Կոշտ զրպարտանք

Այսօր թեկածուները դրանից պաշտպանված չեն: Օրինակ ընտրություններից առաջ թեկնածուի վերաբերյալ զրպարատական ինֆորմացիա  է տարածվում: Այն կարող է մեծապես ազդել ընտրությունների արդյունքների վրա: Որոշ երկրներում այս հարցով դատական միջամտությունը մեկ օրում է ընթանում: Այստեղ գործում է Հիտլերի սկզբունքը, որ մարդիկ հակված են ավելի շատ հավատալ  դիմակների պատռմանը, քան թե հերքմանը:

- Խմած «բոմժերը» բնակարաններ են այցելում և իրենց թեկնածուի համար 1000-ական դրամ են խնդրում:

- Համասեռամոլները կոչ են անում քվեարկել «սիրելի Կարենչոյի օգտին»:

- Աստղերը հուշում են. Լավագույն պատգամավոր կլինի հենց իրենց թեկնածուն:

Կոմպրոմատ

- Հեռուստատեսությամբ քննադատում են, թե որտեղից է ձեռք բերել նման թանկարժեք իրեր կամ բնակարան:ս

- Կոմպրոմատը տարածվում է թերթերով, հեռուստատեսությամբ, Ինտերնետով, բամբասանքով (բանավոր լուրերով): Օրինակ` տրանսպորտ եեն նստում երկուսը և սկսում են խոսել թեկնածուի մասին: Սա կոչվում է «վիրուսի տեխնոլոգիա»:

Ջղայնացնող ագիտացիա

- Մեքենայի դիմացի ապակուն ամուր կպցվում է թեկնածուի նախընտրական թերթիկը:

- Գիշերը 3:00-ին զանգում են տուն` խնդրելով քվեարկել թեկնածուի օգտին:

Նենգափոխում

- Թեկնածուի կողմից հրավիրվում են ինչ-որ տեղ «թեյելու, նվերների բաժանմամբ», իսկ դա չի լինում:

- Հակաինֆորմացիա, իբր թե թեկնածուն հանում է իր թեկնածությունը:

- Ասոցացում` եթե թեկնածուին ասոցացնում են ինչ-որ հաճելի բանի հետ, դա հաջողություն է, և հակառակ:

Վարկանիշը

Բոլորը ցանկանում են ձայն տալ ուժեղ, ոչ թե թույլին:

1. 1. Կոնֆորմիզմ` ցանկություն լինել բոլորի հետ, «ինչպես բոլորը»,

2. 2. Անհաջողակի էֆեկտ` անհաջողակին չեն սիրում, նախընտրում են հաջողակին:

Ընտրությունների նախաշեմին ցույց են տալիս իրենց նախընտրած թեկնածուի ավելի բարձր վարկանիշը:

- Ընտրողների միայն  6 % է կարդում նախընտրական ծրագրերը, մյուսները առաջնորդվում են «դուր է գալիս», «դուր չի գալիս» սկզբունքով: Բայց դուր է գալիս մարդուն ոչ թե թեկնածուն, այլ նրա «բրենդը»:

- Աշխարհի ամենահայտնի իմիջմեյկերը` «նախագահներ ստեղծող» Ժակ Սեգել. «Ձեր մասին կդատեն  ավելի շատ արտաքինի, քան խելքի համար: Մի խնդրանք, որից մի վիրավորվեք, այցելեք վարասահարդարին, գնեք նոր մուգ կոստյում, բաց վերնաշապիկ և փողկապ»:

- Արտաքինը առավել կարևորվում է կին ընտրողների կողմից:

- Գովազդային վահականի վրա գրել են, որ թեկնածուի կինը դժվարութամբ է իրեն ստիպում լվանալու ամուսնու գուլպաները: Այդքան պրն ...յանի ոտքերից ուժեղ հոտ է գալիս: Դրանից հետո նրա ազգանունը կասոցացվի վատ հոտ ունեցող ոտքերի հետ:

- Թեկնածուին վերագրվում է հիշվող ինչ-որ բառակապակցությունը, որը անվանազրկում է նրան: Բայց պետք չէ տերմինաբանական, ոչ հանրամատչելի բառեր ակապակցել նրա հետ:

- Ակնարկներ, սա զրպարտանքի պես պատասխանատվության չի հանգեցնում: Օրինակ` «Բոլորին է հայտնի, ինչ միջոցներով է նա ձեռք բերել թանակարժեք բնակարան քաղաքի կենտրոնում»:

Ընտրական հնարքներ

NLP -Նեյրո-լինգվիստիկ ծրագրավորում

1. Հաստատում-հրաման. Առանց փաստարկման ինչ-որ համոզմունքի ներկայացում, որը թունդ ձայնով կրկնվում է մի քանի անգամ: (Եթե ես ընտրվեմ, ապա մեկ շաբաթից...)

2. «Կապակցման էֆեկտ». Գովազդային  տեսահոլովակը լցված է «այլոց հաղթանակներով»` սպորտային, Գագարինի թռիչք:

3. Ընտրության պատրանք. Հեռուստատեսությամբ հայտնում են, որ դուք կարող եք «քվեարկել թեկնածուի օգին առավոտյան կամ երեկոյան»:

Խոսքային հնարքներ 

1. Օգտագործեք հեշտ «պատկերացվող» բառեր, ընտրողի գլխում պետք է ծնվի պատկերը: Օրինակ` մի՛ ասեք «մարդ», այլ ճշտեք` «երեխա», «ծերունի»:

2. Ինտոնացիա. Արտահայտության վերջում իջեցրեք ձայնը, դա վստահություն է ներշնչում:

3. Ազդեք էլեկտորատի վրա հնչյունակապակցություններով (դա համարվում է բարձրագույն «պիլոտաժ»): Օրինակ` ասոցացումը այսպիսին է

•         Ու – մեծ, նշանակավոր,

•         Ի – փոքր,

•         Ա -  եռանդ, համոզվածություն,

•         Օ – թմրեցնում է:

Գործողությունների ֆոն 

Մաքուր դաշտ – ազատության խորհրդանիշ,

Ճանապարհ (ոչ ասֆալտապատ) – փոփոխություններ,

Տուն – միասնականություն և ջերմություն,

Ծառ – կնոջ խորհրդանիշ:

Տրանսի մեջ գցել

Հեռուստացույցով ցույց են տալիս մանկական և դպրոցական նկարները, մեղմ պատմված ինչ-որ մասնրամասնություններ:

Հեռուստաբանավեճներ 

Հեռուստաբանավեճը կարևորագույն նշանակություն է ձեռք բերում:

1. Հարց-դատողություն. Մի քաղաքական գործիչ հակառակորդի համար տհաճ դատողություն է անում, ապա հարց է տալիս, որը դրա հետ բնավ կապ չունի: Նա բնականաբար կփորձի հերքել, նոր անցնել հարցին: Արդյունքումհարցին նորմալ չի պատասխանում: Ուստի համոզիչ չի թվա:

2. Անհարմար հարց. Երբ հղված է թեկնածուին: Պատասխանողը այն մեկնաբանում է իրեն շահավետ լույսի ներքո, ապա անդրադառնում է հակառակորդի նվաստացնող բնութագրմանը: Այսինքն հարցին չի պատասխանում կամ պատասխանում է ավելի լայն ասպեկտով, որը իրեն ձեռնտու է:

3. Շփոթեցում. Արագ տեմպով, քննարկվող թեմաների փոփոխությամբ և մի անգամից մի շարք հարցեր տալով: Այն խանգարում է նրան կենտրոնալ:

4. Զրուցակցի փաստարկներին միանգամից ժխտողական ռեակցիա (ոչ փաստարկված); Օրինակ`«դա տափակություն է», «դուք միայն նայեք սրան» և այլն:

5. Հայտնի հեղինակությունների մեջբերում. Ինչքան հին է «հեղինակությունը», այնքան արդյունավետ է: Օրինակ` հին հույն փիլիսոփաները:

6. «Ծանր բառերի» օգտագործում. Հակագռակորդին հարց է տրվում, որում հակառակորդի համար անհարգալից դատողություն կա (երբեմն անգամ արտաքին թերության մասին շեշտելով):

7. Հոգեբանական նշանակալիության բարձրացում սեփական փաստարկների ամրապնդում անձնական փորձի հաշվին: Օրինակ` «Ես այս բնագավառում աշխատել եմ 10 տարի և հարցին լուրերից չէ, որ տեղյակ եմ»:

8. Սրբության դեմ ուղղված փաստարկներ. Օրինակ` Հասկանում եք, որ դրանով հարձակվում եք ամենասրբի վրա (սահմանադրություն, դեմոկրատիա):

9. Հատուկ տերմինների օգտագործում. Որոնք մարդիկ չեն հասկանում  և այն ֆոկուս-մոկուսը լսարանի կողմից ավելի ուժեղ փաստարկ է դիտարկվում:

10. Հակառակորդի ատիճանի (կարգի) իջեցում. Մեղադրվում է  անտեղյակության (անիրավազորության) մեջ: Օրինակ`  «դուք քաղաքագետ չեք, չեք կարող պրոֆեսինալ դատել այդ մասին»: «Ինչպես կարող է ռադիոֆիզիկոսը կառավարել մարզը»: փորձ է արվում հունից հանել հակառակորդին:

Նախընտրական արշավի կազմակերպում

Առաջին ընտրությունների անցկացումից ի վեր ընտրական արշավների տեխնոլոգիաներն անդադար կատարելագործվել են: Քաղաքական կյանքում ընտրությունների դերի մեծացման հետ մեկտեղ մեծանում է նաև ընտրական տեխնոլոգիաների դերը, հավաքվում է պայքարի` հաղթանակների և պարտությունների փորձ: Այսօր Արևմուտքում նախընտրական արշավներ իրականացնող բազմաթիվ կազմակերպությունների և անցկացման մեծ փորձ կա:  Ընդհանրացնելով կարող ենք դուրս բերել ընտրական արշավի հետևյալ մոդելը.

Նախապատրաստական փուլը կարևոր դեր է խաղում ընտրական արշավներում, եթե տակտիկական սխալները առավելապես կարելի է հաղթահարել, ապա ընտրություններին նախապատրաստվելու ընթացքում` ստրատեգիան մշակելիս,  թույլ տրված սխալները ճակատագրական են: Նախապատրաստման սկիզբը կախված է ընտրության մակարդակից` պետական, տարածքային, տեղական: Նախագահական ընտրություններին նախապատրաստությունը սկսվում է ընտրություններից շուրջ 3 տարի առաջ: Պառլամենտական կուսակցությունները ագիտացիոն գործունեությունը չեն դադարում ոչ մի վայրկյան, նրանց ողջ գործունեությունը միտված է էլեկտորատի վրա ազդելուն:  Տարածքային և տեղական մակարդակի ընտրություններին նախապատրաստությունը սկսվում է դրանցից 6-8 ամիս առաջ:

Անկախ ընտրությունների մակարդակից նախընտրական մարաթոնի  մասնակիցը առաջին հերթին  ձևավորում է խմբի հենքը (նախընտրական շտաբը) և սկսում է աշխատանքը` հետազոտելով էլեկտորատի նախընտրությունները, ընտրազանգվածի տրամադրությունները, երկրում (տարածաշրջանում) ընդհանուր իրավիճակը, հետևում և հավաքում է հնարավոր հակառակորդների մասին ինֆորմացիա: Նախընտրական շտաբը ընտրական արշավի հիմնական վերլուծական և գործադիր մարմինն է, որը նախատեսված է  իրականացնելու նախընտրական գործունեության բոլոր հիմնական գործառույթները: Շտաբի հիմնական գործառույթներն են.

- Մենեջերային` պլանավորում, կազմակերպում, աշխատանքի բաշում, մոտիվացիա, վերահսկում, գործընթացի կարգավորում, ծրագրերի և ինֆորմացիոն հոսքերի ղեկավարում, ներկայացուցչության ապահովում և լոբբի,

- Ինֆորմացիոն-վերլուծական,

- Գովազդային, այդ թվում ագիտացիոն-պրոպագանդիստական,

- Հասարակության հետ կապեր,

- Նյութա-տեխիկական ապահովում,

- Իրավաբանական,

- Արշավի համար միջոցների հավաքագրում,

- Որոշակի խմբերի աշխատանքի ապահովում,

- Անվտանգության ապահովում:

Շտաբի  կառուցվածքը կերտվում է համաձայն հիմնական անհրաժեշտ գործառույթների, ինչն առավել ներկայացուցչական բնույթ է կրում գծագրային տեսքով:

Նախընտրական շտաբի կառուցվածքը

«Ցանկացած մակարդակի (համապետական, շրջանային, տեղական) ընտրությունների անցկացման դեպքում, ընտրական արշավները ունեն դրա մասնակիցների տիպիկ կազմ»:

Նախընտրական արշավի մասնակիցները

 Ընտրական արշավի գլխավոր դերակատարներն են.

-  Իշխանական պաշտոնի համար պայքարող թեկնածուները, ովքեր կարող են առաջադրվել տարբեր սոցիալ-քաղաքական ուժերի կողմից համաձայն ընտրական օրենսդրության: Թեկնածուն ուղղակիորեն կամ օգնականների միջոցով ստեղծում է իր խումբը: Որի կազմի մեջ մտնում են:

-  Վստահված անձիք, որոնց հիմնական գործառույթն է ընտրական միջավայրում թեկնածուի ներկայացուցչությունը հնարավորությունները ընդլայնելը` հանդիպելով ընտրողների հետ և խոսելով թեկնածուի անունից:

-  Թեկնածուի աջակցության խումբը, որի նպատակն է ստեղծել թեկնածուի և էլեկտորատի հանդիպման դեպքում անհրաժեշտ սոցիալ-հոգեբանական տրամադրություն, ինչպես նաև բանավեճերի և այլ ընտրական միջոցառումների ժամանակ:

-  Ագիտատորները անդամների հատուկ խումբ են, ովքեր հավաքում են որոշակի քանակությամբ աջակցության ստորագրություններ, որոնք հասանելի կդարձնեն ընտրողների համար նախընտրական ծրագրերը և թեկնածուի իմիջը:

-  Խմբի անդամները, իրականացնում են կապը ԶԼՄ-ների հետ: Օրենքով ապահովված եթերի հնարավորությունը ԶԼՄ-ներով տարբեր արդյունավետություն կարող է ունենալ` կախված խմբի անդամների պրոֆեսիոնալիզմից:

Թեկնածուի խմբի մեջ կարող են ընդգրկվել հովանավորները, ովքեր հետագայի առումով շահեր են ակնկալում, կուսակցությունների, շարժումների ներկայացուցիչները, մասնավոր կամավոր-բարեգործներ և այլն: Այս մասին առավել մանրամասն կնշենք ներքևում:

Նախընտրական շտաբում գործառույթների և պատասխանատվության բաշխումը հաճախ տեղի է ունենում երկու կզբունքների հիման վրա: Առաջինը շտաբի անդամների կողմից այն պարտականությունների կատարումն է, որոնք նրանց մոտ ամենից լավ են ստացվում և որոնց իրականացմանը նրանք ամենից լավ են նախապատրաստված` գործունեության նախկին փորձից ելնելով, և երկրորդ սկզբունքը շտաբի անդամների միջև բոլոր հիմնական գործառույթների բաշխման և գործունեության ուղղորդման անհրաժեշտությունն է: Կառուցվածքային ստորաբաժանումների աշխատակիցներից կարող է կազմակերպվել ժամանակավոր պրոբլեմային խմբեր առանձին ժամանակավոր գործառույթների իրականացման համար: Օրինակ` սովորաբար կազմվում է ռազմավարական  պլանավորման կոմիտե, որն էլ պատասխանատու է սկզբունքային բոլոր որոշումների ընդունման համար, արշավի ստրատեգիայի, տակտիկայի և կոնկրետ ծրագրերի մշակման համար: Կոմիտեի մեջ ընդգրկվում են ստորաբաժանումների ղեկավարները: Ռազմավարական պլանավորման կոմիտեն ղեկավարում է սովորաբար կուսակցության լիդերը, քանի որ հենց նա պետք է սահմանի և հաստատի արշավի սկզբունքային որոշումները: Շտաբի ստորաբաժանումները ունեն հստակ տարանջատված գործառույթներ:

Ստվերային կաբինետ. Որպես կանոն ընտրությունների գնացող յուրաքանչյուր կուսակցական լիդեր նման  որոշման է հանգում ոչ թե ներշնչման կամ սեփական կամքի պատճառով, այլ ձեռնարկատիրական կառույցների և իշխանության ինստիտուտների ներկայացուցչիների, ԶԼՄ-ների ղեկավարների հետ որոշակի խորհրդատվության արդյունքում: Հենց այս անձիք, ովքեր ուղղակիորեն չեն մասնակցում  ընտրական արշավին և հաճախ նախընտրում են թեկնածուի կողքին «չերևալ», կազմում են նրա ստվերային կաբինետը: Նրանցից է կախված ընտրական արշավի ֆինանսավորումը, կուսակցության ծրագրային դրույթները, ընտրվելու դեպքում դրա բազում գործողությունները:

Արշավի ղեկավարը. Իրականացնում է արշավի ընդհանուր ղեկավարումը, ապահովում է դրա բոլոր կառուցվածքային ենթաբաժինների համաձայնեցված աշխատանքը: Նա աշխատում է թեկնածուի հետ սերտ  կապի միջոցով` նրա մոտ ունենալով շուրջօրյա մուտք: Արշավի ղեկավարը իրավունք ունի  որոշումներ  ընդունելու արշավի տակտիկայի վերաբերյալ, տպագիր և այլ ագիտացիոն նյութերի պարունակության վերաբերյալ: Արշավի ղեկավարը միակ մարդն է խմբում, ով իրավունք ունի «ոչ» ասելու կուսակցության լիդերին: Արշավի ղեկավարը և նրա խումբը ամբողջությամբ պատասխանում են արշավի անցկացման համար:

Արշավի գլխավոր շտաբի ղեկավար. Ուղղակիորեն ենթարկվում է արշավի ղեկավարին, ղեկավարում է օպերատիվ խմբերի գործունեությունը մայրաքաղաքաի տարածքում, վերահսկում է ագիտացիոն նյութերի տարածումը, հեռախոսային հարցումների և հեռախոսային ագիտացիայի անցկացումը, կոորդինացնում է կապը արշավի շրջանային շտաբերի հետ, ապահովում է շտաբի ապարատուրայի պահպանվածությունը և աշխատունակությունը: Դրանից բացի վերահսկում է տպարաններին տրված տպագիր արտադրության պատվերները: Շտաբի ղեկավարը պատասխանատու է շտաբի, բոլոր շրջանային շտաբերի բոլոր ծառայությունների չընդհատվող աշխատանքի համար, վերահսկում է նրանց բոլոր անհրաժեշտությունների անդադար մատակարարումը, այդ թվում սնունդը կամ ասենք  սոսնիձը:

Ինֆորմացիոն-վերլուծական սեկտոր. Ենթարկվում է արշավի ղեկավարին և գլխավոր շտաբի ղեկավարին: Սրա կազմի մեջ սովորաբար ընդգրկվում են` համակարգչային և տեխնիկական խումբը, արխիվի բաժինը, վերլուծական խումբը, մամլո ծառայությունը:

Արխիվի բաժին,  վերլուծական խումբ. Աշխատում են ընտրողների ցուցակի հետ, իրականացնում են մյուս ծառայություններին և ղեկավարներին անհրաժեշտ ընտրանք, օպերատիվ խմբերին և շտաբերին ապահովում են ընտրատարածքների և ընտրական շրջանների քարտեզներով, ընտրողների ցուցակներով: Շրջանային շտաբերի հետ ապահովում են մոդեմային և ֆաքսային կապ: Հավաքում և վերլուծում են թերթերի հրապարակումները, ձայնագրում են ելույթները, տեսահոլովակները, ուրիշ կուսակցությունների թեկնածուների հաղորդումները, օպերատիվ խմբերից ստանում են մրցակիցների ագիտացիոն նյութեր, վերլուծում են դրանք և փորձում են կանխատեսել հակառակորդների քայլերը: Այս բաժիններ են ընտրում ինֆորմացիոն գործակալություններից, հրապարակումներից թերթերում, կուսակցության լիդերին և նրա խմբին անհրաժեշտ բոլոր փաստերի ստատիստիկ հավաքածուներից: Զբաղվում են արժեքների, կարծրատիպերի, ընտրողների սպասելիքների ուսումնասիրմամբ, հետևում են նրանց նախընտրությունների փոփոխությանը: Ստեղծում են կուսակցության (թեկնածուի) առավել բարենպաստ իմիջը: Հանգամանալից ուսումնասիրվում են ընտրությունների անցկացման շրջանի սոցիալ-տնտեսական, քաղաքական, էկոլոգիական և այլ խնդիրները: Հարկ է նշել, որ այս հարցերը հետազոտվում են անդադար:

Մամլո  ծառայություն.  Երբեմն մտնում է ինֆորմացիոն-վերլուծական խմբի մեջ, երբեմն առանձնացված է, համապատասխանաբար ենթակա է կա՛մ արշավի ղեկավարին, կա՛մ ինֆորմացիոն-վերլուծական խմբի ղեկավարին: Պատրաստում է  հոդվածներ թերթերի համար, թռուցիկներ, բուկլետներ, պլակատներ, կուսակցության լիդերի հարցազրույցները և ելույթները, վերահսկում է տեսա-ձայնահոլովակների նախապատրաստումը: Ապահովում է կուսակցության լիդերի նախապատրաստումը ուղիղ եթերների և բանավեճերի համար: Եթե արշավի շտաբը որոշում է ընդունում, մամլո ծառայությունը պատրաստում է գովազդային թերթերի արտահերթ լույս ընծայում: Այս  ծառայությունը լիդերին նախապատրաստում է հակառակորդի և մամուլի անհարմար հարցերին պատասխանելու, որոնք նրանք պետք է փորձեն կանխատեսել:

Վստահված անձանց խումբ. Համաձայնում են գալիս արտադրական գործարաններում, ընտրողների բնակության վայրում լիդերի հանդիպման մասին, ինքնուրույն հանդիպումներ են անցկացնում ընտրողների հետ (հրապարակային ելույթներ կուսակցության անունից): Իրականացնում են ներկայացուցչական գործառույթ շրջաններում միավորման անունից:

Արշավի շրջանային շտաբներ. Բաշխվում են մարզերի կենտրոններում, ներկայացնում են ընտրական միավորման շահերը շրջաններում: Շրջանային շտաբների ղեկավարները ապահովում են անհրաժեշտ ամեն ինչով  օպերատիվ խմբերի աշխատանքի համար, պլանավորում և կոորդինացնում են նրանց գործողությունները, անցկացնում են հեռախոսային հարցումներ, փակցնում են ագիտացիոն նյութեր տեղական ԶԼՄ-ներում: Շատ բաներում կրկնում են գլխավոր շտաբի գործունեությունը, սակայն շրջանային մակարդակում: Ամեն օր արշավի գլխավոր շտաբի ղեկավարին ներկայացնում են իրենց կատարածը:

Հաշվապահական խումբ. Ընտրական արշավի ընթացքում ապահովում և վերահսկում են ողջ գումարային հաշվարկները:

Իրավաբանական բաժին. Արշավի իրավաբանական ապահովումը:

Ընտրողների ակումբ. Ակումբի ղեկավարը անմիջականորեն ենթարկվում է ընտրական արշավի ղեկավարին: Պետք է տեղակայված լինի քաղաքի հենց կենտրոնում, պետք է ունենա մեծ ցուցանակ և պարզեցված մուտք: Հասարակական ընդունարանի դեր է կատարում:

Օպերատիվ խմբեր. Ենթարկվում է արշավի ղեկավարին և շտաբի ղեկավարին, որոնց ազդեցության գոտում էլ գործում են: Գործում են ողջ ընտրական շրջանի տարածքում, զբաղվում են անուղղակի ագիտացիայով, պլակատներ, թռուցիկներ, հանդիպումների մասին հայտարարություններ փակցնելու գործով, բուկլետների և թռուցիկների բաժանմամբ: Նրանք գործում են «դռնից դուռ» սխեմայի համաձայն, գործում են հասարակական վայրերում` խանութներ, դեղատներ, բուհեր, դպրոցներ և այլն: Որպես աջակցման խմբեր մասնակցում են թեկնածու-կուսակցականների, վստահված անձանց` էլեկտորատի հետ հանդիպումներին:

Կամավոր աջակիցների խումբ. Աջակցում են շտաբի գրեթե բոլոր ստորաբաժանումներին: Հիմնական զանգվածը օգտագործվում է ագիտացիայի համար:

Ռեֆերենտ. Ենթարկվում է անմիջականորեն ընտրական միավորման լիդերին, իր գործողությունները կոորդինացնում է արշավի ղեկավարների հետ: Հետևում է լիդերի կողմից արշավի գրաֆիկի պահպանմանը:

Համակարգչային և տեխնիկական խումբ. Շտաբի բոլոր կառույցների համապատասխան գործունեության ապահովում:

Նախընտրական արշավի մոդելները

Նախընտրական շտաբների մոդելները տարատեսակ են: Օրինակ առանձնացվում են «ոչ ամբողջական համալրված-չճյուղավորված, ոչ ամբողջական համալրված-ճյուղավորված և ամբողջական համալրված-ճյուղավորված» մոդելներ:  Ռուսական միջավայրում առավել շատ օգտագործվում են նախընտրական պայքարի հետևյալ ընտրական տեխնոլոգիաները.

1. Շուկայական,

2. Ադմինիստրատիվ-խմբային,

3. Կուսակցական-կազմակերպչական,

4. Ոչ կառուցվածքային,

5. Համալիր (բարդ)

Այս մոդելները տարբերվում են, ինչպես ընտրական պայքարի մեթոդներով, այնպես էլ, ինչը առավել կարևոր է, հիմնական ռեսուրսներով, որ օգտագործվում են պայքարի ընթացքում: Առավել մանրամասն դիտարկենք այդ մոդելները.

1. Շուկայական մոդելը.

Այդ մոդելի դեպքում թեկնածուն կամ ընտրական միավորումը դիտարկվում է որպես ապրանք, որը արշավի խորհրդատուները և կազմակերպիչները պետք է վաճառեն գնորդներին` ընտրողներին, դրա համար օգտագործելով գովազդի և պրոպագանդայի տարբեր մեթոդներ: Սովորաբար նման արշավները բուռն կերպով զարգանում են պաշտոնական ընտրական արշավի կարճ ժամանակահատվածում:

Դրա հետ մեկտեղ ընտրողները հաճախ դիտարկվում են որպես ստատիստներ (անխոս դերակատարներ), որպես քաղաքական գովազդի մեթոդներով մանիպուլյացիայի ենթարկելու օբյեկտ, իսկ բուն թեկնածուները դառնում են քաղաքական մարքեթոլոգների կողմից մշակված իմիջ, որը հաճախ բավականին հեռու է թեկնածուի իրական  անձից:

Ընդհանրապես շուկայական մոդելի պայմաններում առաջնային կարևորվում է ոչ թե թեկնածու-ապրանքը, այլ խորհրդատու – մարքեթոլոգ-վաճառողը, որի խնդիրն է այնպիսի գրավիչ իմիջի ստեղծումը, որը կարող է բարձրացնել ցանկացած տեսակի ընտրական  ապրանքի ցուցադրական «որակը»:

«Նման շուկայական արշավների հիմնական ռեսուրսը գումարն է, որը ծախսվում է ինչպես խորհրդատուներին վճարելու համար, այնպես էլ ինտենսիվ գովազդային արշավի համար, նախևառաջ ԶԼՄ-ներում տեղակայվող:

Շուկայական մոդելները կարող են գործառնել միայն իրական ժողովրդավարական հասարակության պայմաններում, ուր ապահովվում է ԶԼՄ-ների հանդեպ ազատ մուտք յուրաքանչյուրի  համար, ով վճարում է գումարը:

Որակավորված արշավի աշխատանքը բավական բարձր գումար է պահանջում, սակայն և առանց նման արշավի գործունեության գումարը չի փրկի: «Գումարով կարելի է գնել ամեն ինչ» սկզբունքը բնութագրական է պոստխորհրդային երկրների որոշակի զանգվածի մենտալիտետին, ուստի քաղաքական արշավների պրոֆեսիոնալ-կազմակերպիչների պահաջարկը մշտապես աճում է:

Սակայն լուրջ ընտրական արշավներում հաղթանակը հնարավոր է ոչ միայն փողով և վարձու խմբով, այլև նախևառաջ բուն թեկնածու անձի միջոցով: Բազում արշավներ պարտություն են կրել հենց արշավի հնարավոր տեխնոլոգիական ապահովման գերագնահատումից:

2. Ադմինիստարտիվ-խմբային մոդելը.

Այս մոդելի գլխավոր ռեսուրսը ռեալ իշխանությունն է: Ուստի նման մոդելի կիրառողները իրականում կարող են դառնալ միայն թեկնածուները և ընտրական միավորները, որոնք կրում են իշխանական լիազորություններով, այսինքն մոտ են գործադիր իշխանության մարմիններին: Ընտրական արշավի այս մոդելը Արևմուտքում սկզբունքորեն անհայտ է, սակայն ժամանակակից հետխորհրդային շրջանի խորհրդատուները օգտագործում են խորհրդային ժամանակահատվածում հավաքված  փորձը: Ադմինիստրատիվ խմբային ռեսուրսների գրագետ օգտագործումը կարող է հանգեցնել որոշ շրջաններում  ողջ արշավի հաղթանակին: Սակայն հասարակության ժողովրդավարացման պայմաններում  այս մեթոդների օգտագործման  ոլորտը ավելի ու ավելի է կրճատվում: Դրանց բացարձակեցումը կարող է հանգեցնել բացասական արդյունքների: Առկա են որոշ պատճառներ:

Առաջին` գործադիր իշխանությունը բնավ այնքան ամենազոր չէ, ինչպես առաջ: Ընտրողի վրա ուղղակի ճնշումը առայն, թե ում պետք է քվեարկի, հաճախ հանգեցնում է հակադարձ ազդեցության:

Երկրորդ` որպեսզի շրջանային և տեղային գործադիր իշխանությունը գործեն  անհրաժեշտ թեկնածուի օգտին ողջ ուժով, հարկավոր է բավականին մոտիվացնել ամբողջ չինովնիկական հիերախիան: Քանի որ յուրաքանչյուր չինովնիկի զինանոցում առկա են բազում հնարքներ, որոնցով կարող է բուռն գործունեություն ներկայացնել արդյունքների ի սպառ բացակայության դեպքում:

Երրորդ` ոչ բոլոր տեղային ղեկավարներն ունեն ագիտացիայի և պրոպագանդայի հուսալի հնարքներ բնակչության շրջանում: Շատերը սովորության համաձայն սպասում են կենտրոնին, որ ասի ինչ և ինչպես անել:

Չորրորդ` վտանգ կա, որ ամենից պատասխանատու պահին պաշտոնյան սկսի գործել ուրիշ թեկնածուի օգտին, ում ընտրվելու շանսերի դեպքում նրա համար ավելի մեծ շահ կլինի:

Այդպիսով արշավի  անցկացման ադմինիստարտիվ մեթոդները կարող են բարձր նախընտրական ակտիվության քող ցույց տալ, սակայն ռեալ արդյունքների կհասնեն միայն մի շարք ավելորդ պայմանների համընկման դեպքում, ինչպես ողջ գործադիր ուղղահայացի անձնական շահագրգռվածությունը հաջողության մեջ, նման արշավի մեջ ինտելեկտի զգալի տեղի առկայությունը, ունակությունը անցկացնելու պրոպագանդիստական միջոցառումներ, օժանդակել այդ միջոցառումներին և վերջնական հաշվարկում` նաև ֆինանսական ռեսուրսներով:

Ուստի կողմնորոշումը միայն ադմինիստրացիայի ապարատի աշխատակիցների վրա սովորաբար հանգեցնում է պարտության: Ինչպես և շուկայական մոդելը ադմինիստրատիվ տեխնոլոգիան ենթադրում է ինտենսիվ աշխատանք միայն պաշտոնական նախընտրական արշավի ժամանակ: Դրա հետ մեկտեղ փորձը ցույց է տալիս, որ անգամ ուժեղ ղեկավարին հաջողվում է ամբողջությամբ մոբիլիզացնել իշխանական ռեսուրսները միայն արշավի վերջնակետին, ինչքան էլ երկարատև լինի այն: Միշտ չի բավարարում «մեկ շաբաթ»:

Ընտրությունների կազմակերպման ադմինիստրատիվ-խմբային մոդելի մի քանի տարատեսակներ կան: Առավել տարածված է գործադիր իշխանության «մեղմ», որ ոչ ակնհայտ օգտագործումը սեփական թեկնածուի առաջխաղացման կամ հակառակորդին վարկաբեկման համար: Այս դեպքում խմբային ռեսուրսներին շատ բաներում փոխարինում է գումարը: Օրինակ կարելի է կլորիկ գումարով մամուլում հրապարակում կազմակերպել, որում շահավետ կողմով կներկայացվի թեկնածուն, օգտվել ծառայողական առաքումից ագիտացիոն նպատակներով և այլն:

Մյուս մոդելը ավելի կոշտ է: Այն ենթադրում է ներքևի շրջաններում կառավարման մարմիներին խնդիրների փոխանցում թեկնածուի օգտին ձայների անհրաժեշտ քանակ ստանալու համար տվյալ տարածքում, որն ուղեկցվում է համապատասխան  սանկցիաներով և խրախուսանքներով: Ինչ մեթոդներով է կարելի է դրան հասնել տեղական ղեկավարության խնդիրն է:

Նման մոդելի ներևի մակարդակում հանդիպում է անգամ ընտրողներին ահաբեկումը: Ծայրահեղ դեպքն է այն, երբ քվեարկվում է «զենքի սպառնալիքի» տակ: Այս մոդելի ևս մեկ տարատեսակ է ընտրական արշավի կազմակերպումը նահապետական սկզբունքով, ինչը բավական հաճախ հանդիպում ենք երկրի ազգայնական  միութենական հանրապետություններում և էթինկական խմբերի կոմպակտ բնակման վայրերում:

Այս դեպքում ամբողջական շրջաններ, գյուղեր, քաղաքներ քվեարկում են էթնիկական կամ տոհմային սկզբունքով, ինչպես հրամայել է ընդունված հեղինակությունը (նախագահը, քաղաքապետը կամ մուլլան):

Տեղական ինքնակա… Продолжение »